လူတေယာက္ ေသဆံုးသြားေသာအခါ ကၽြတ္ မကၽြတ္ မည္ကဲ့သို႔ သိႏိုင္ပသနည္း အရွင္ဘုရား။
( မိုးမမ-အင္းစိန္ျမိဳ႔သစ္ )
( ေျဖ )
လူေသတိုင္း ျပိတၱာဘ၀ ကဲ့သို႔ေသာ ဘ၀သို႔ ေရာက္ရသည္-ဟု ယူဆ၍ ေမးဟန္တူ၏၊
လူ သို႔မဟုတ္ သတၱ၀ါတဦးဦး ေသဆံုးတိုင္းပင္
၁-နိရယဂတိ-ငရဲဘ၀။
၂-တိရစၧာနဂတိ-တိရစၧာန္ဘ၀။
၃-ေပတဂတိ-ျပိတၱာဘ၀။
၄-မႏုႆဂတိ-လူ႔ဘ၀။
၅-ေဒ၀ဂတိ-နတ္ျဗဟၼာဘ၀။
ဤငါးမ်ိဳးတြင္ တမ်ိဳးမ်ိဳးသို႔ မိမိျပဳေသာ ကံအားေလွ်ာ္စြာ လာေရာက္ရေပသည္။
ေပတဂတိ ျပိတၱာဘ၀မွလြဲ၍ အျခားဘံုဘ၀ ဆိုင္ရာတို႔၌ ကၽြတ္ မကၽြတ္ျပႆနာ ဆိုဖြယ္ရာလိုမည္ မဟုတ္ပါ၊
ေပတဂတိ-ျပိတၱာဘ၀ ဟူသည္မွာ ေ၀မာနိက ပရဒတၱဴပဇီ၀ိက ျပိတၱာဆိုလွ်င္ ဒုဂၢတိဘ၀တို႔တြင္ သက္သာေသာဘ၀-ဟု ဆိုရပါမည္။
အကုသိုလ္ႏွင့္ ကုသိုလ္ အနည္းအပါးစီ ရွိသူတို႔ ေရာက္ရာဘံုဘ၀ျဖစ္၍ ရံခါ ကုသိုလ္အက်ိဳးကို ခံစားရျပီး
အခ်ိဳ႔ တိဟိတ္ပဋိသေႏၶေန၍ မဂ္တရား ဖိုလ္တရားမ်ားပင္ ရႏိုင္ေသးသည္၊ ယင္းဘ၀တို႔မွာလည္း လူတို႔ထင္သလို ရုပ္မရွိ၊ နာမ္တရား (၀ိညာဥ္)သာ လြင့္ပ်ံသြားလာေနရသည္ မဟုတ္ပါ။
လူ႔ဘ၀က ကြယ္လြန္သည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ကံအားေလ်ာ္စြာ ယင္းဘ၀တြင္ ပဋိသေႏၶတြယ္၍ ရုပ္တရား နာမ္တရားမ်ား တျပိဳင္နက္ ျဖစ္ေပၚရသည္၊ တန္ခိုးျဖင့္၄င္း၊ ေဆး၀ါးေဆးျမစ္တို႔ျဖင့္၄င္း၊ ရုပ္အသြင္ကို ကြယ္ထားၾကေလ့ရွိသည္။
အခ်ိဳ႔ျပိတၱာတို႔သည္ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္လြန္း၍ မိမိေဆြမ်ိဳး မိသားစုတို႔အား တနည္းနည္းျဖင့္ အသိေပး၍ ကုသိုလ္ျပဳေစကာ သာဓုေခၚလ်က္ ခ်မ္းသာမႈကို ရယူတတ္ၾကသည္၊ ထိုသို႔ အသိေပးကုသိုလ္ ျပဳေစ၍ သာဓုေခၚၾကေသာ ေ၀မာနိက ပရဒတၱဴပျပိတၱာတို႔သာ မိမိတို႔ခ်မ္းသာသြားလွ်င္ ခ်မ္းသာသြားေၾကာင္း၊
အေၾကာင္းတစံုတရာေၾကာင့္ သာဓုမေခၚႏိုင္၍ ဆင္းရဲမွ မလြတ္ေသးလွ်င္ မလြတ္ေသးေၾကာင္း အိပ္မက္စသည္ျဖင့္ အသိေပးတတ္ၾကသည္ဟု ၾကားသိရဖူးသည္။
ျပႆနာရွင္ ဆိုလိုေသာ ကၽြတ္ မကၽြတ္ဆိုသည္မွာ ထိုကိစၥမ်ိဳးပင္ ျဖစ္စရာ ရွိပါသည္၊ အျခားနည္းျဖင့္ သိႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းမ်ိဳး ဗုဒၶစာေပတြင္ မရွိပါ။