(ေမး) အရွင္ဘုရား အလွဴဒါနေၾကာင့္ အက်ိဳးေပးရာ၌ လွဴဖြယ္၀တၳဳ၏ တန္ဖိုး၊
အလွဴပြဲ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားမႈ၊
အလွဴခံပုဂၢိဳလ္အတြက္ အလွဴပစၥည္း၏ အသံုး၀င္မႈ၊
လွဴဒါန္းသူ ဒါနရွင္၏ေစတနာ, အစရွိသည္တို႔တြင္ မည္သည့္အေပၚတြင္ မူတည္၍ အက်ိဳးေပးပါသနည္း။


(ေျဖ)
ဒါနရွင္၏ ေစတနာအေပၚ၌ မူတည္၍ အက်ိဳးေပးပါသည္။ သို႔ေသာ္ လွဴဖြယ္၀တၳဳ စသည္တို႔သည္လည္း အေထာက္အကူ ျပဳၾကပါေသး၏။

အက်ယ္ျပပါဦးမည္။
သတၱ၀ါတို႔၏ စိတ္အစဥ္သည္ ျမစ္ေရအယဥ္စီးေနသကဲ့သို႔ တခုျပီးတခု ပ်က္ကာျဖစ္ကာ တစဥ္တတန္းႀကီး ျဖစ္ပ်က္ေန၏။ ထိုစိတ္အစဥ္တြင္ ေစတနာ-ဟုေခၚရေသာ တရားတမ်ိဳးလည္း ပါ၀င္၏။ ေစတနာ-ဟူေသာ ပါဠိစကားသည္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးေသာတရား-ဟု အနက္ထြက္၏။ သတၱ၀ါမ်ား၏ စိတ္သည္ အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္အခါ ကဲ့သို႔ မထင္မရွား အမွတ္တမဲ့ ျဖစ္ပ်က္သြားေသာ စိတ္မ်ား၌ ေစတနာပါေသာ္လည္း ထိုေစတနာ၏ လႈံ႔ေဆာ္အားသည္ မထင္မရွားပင္ ျဖစ္၍ သူ၏သတၱိသည္လည္း ခႏၶာအစဥ္၌ မက်န္ရစ္ပါ။

( ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္ ေစတနာ)
ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ စေသာ အျပစ္ကင္း၍ သန္႔ရွင္းေသာစိတ္ကို ကုသိုလ္စိတ္ဟုေခၚ၏။
ေလာဘ၊ ေဒါသ စေသာ အျပစ္မကင္း၍ မသန္႔ရွင္းေသာ စိတ္ကို အကုသိုလ္စိတ္ဟု ေခၚ၏။ ထိုစိတ္တို႔၌ ေစတနာ၏ လႈံ႔ေဆာ္မႈအားလည္း အထင္အရွားပါ၀င္၏။ ေစတနာ၏ လႈံ႔ေဆာ္မႈအင္အား ေကာင္း-မေကာင္း လိုက္၍ ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္စိတ္လည္း ႀကီးက်ယ္ မႀကီးက်ယ္ ကြဲျပား၏။ လႈံ႔ေဆာ္-ဟူသည္ ေစတနာက အတူျဖစ္ဖက္ စိတ္ေစတသိက္တို႔ကို ဆိုင္ရာအလုပ္၌ တက္တက္ၾကြၾကြပါ၀င္ၾကေအာင္ ႏႈိးေဆာ္ေပးျခင္း တည္း။(အသင္းတခု၌ အက်ိဳးေဆာင္ အတြင္းေရးမွဴး၏ အလုပ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္)။
ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေစတနာကိုသာ ကမၼ (အမႈသည္) ဟု နာမည္တပ္၍ ေစတနာကို ကံတရားဟု ေခၚစမွတ္ျပဳၾက ရသည္။ (ေစတနာဟံ ဘိကၡေ၀ ကမၼံ ၀ဒါမိ၊ ေစတယိတြာ ကမၼံ ကေရာဟိ ကာေယန ၀ါစာယ မနသာ-ဘိကၡဳတို႔ ေစတနာကို ကံဟူ၍ ေဟာေတာ္မူ၏။) ေစတနာျဖင့္ ေစ့ေဆာ္၍ (လႈံ႔ေဆာ္၍) ကိုယ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စိတ္သက္သက္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ ကံကိုျပဳရသည္။
(အဂၤုတၱိဳရ္ ဆကၠနိပါတ္၊ ဒုတိယပဏၰာသက၊ မဟာ၀ဂ္၊ နိေဗၺဓိကသုတ္ ပါဠိေတာ္)

( သတၱိ၏ အက်ိဳး )
ထိုျပခဲ့ေသာ ေစတနာကံသည္ (ရုပ္၊ နာမ္ ထံုးစံအတိုင္း) ျဖစ္ျပီး၍ ပ်က္စီးရေသာ္လည္း သူ၏သတၱိကိုကား ခႏၶာအစဥ္၌ ခ်န္ထားခဲ့၏။ ထိုသတၱိသည္ အက်ိဳးေပး၏။ မိဘကိုျဖစ္ေစ၊ ရဟႏၲာကိုျဖစ္ေစ သတ္ေသာ အကုသိုလ္ေစတနာကံ၏ ကမၼသတၱိသည္ ေနာက္ဘ၀၌ အ၀ီစိက်ေလာက္ေအာင္ အက်ိဳးေပး၏။ အျခားေသာ အကုသုိလ္ေစတနာတို႔တြင္ တခ်ိဳ႔ေစတနာ၏ ကမၼသတၱိသည္ ဘ၀အတိအက်မဟုတ္ဘဲ သင့္ေတာ္ေသာဘ၀၌ ကာလ ဂတိ ဥပဓိ ပေယာဂ မေကာင္းမႈကိုလိုက္၍ ထိုက္သလို မေကာင္းက်ိဳးကိုေပး၏။

ကုသိုလ္ေစတနာတို႔တြင္ မဂ္ကုသိုလ္ ေစတနာ၏သတၱိသည္ မိမိျဖစ္ျပီး၍ ခ်ဳပ္ျပီးေနာက္ တဆက္တည္း ဖိုလ္အက်ိဳးကို ေပး၏။
စ်ာန္ေစတနာ၏ သတၱိသည္ ေနာက္ဘ၀၌ ျဗဟၼာ့ဘံု၌ ျဗဟၼာျဖစ္ေအာင္ အက်ိဳးေပး၏။
အျခားေသာ ကုသိုလ္ေစတနာ၏ သတၱိမ်ားကား သင့္ေတာ္ရာဘ၀၌ ကာလ ဂတိ ဥပဓိ ပေယာဂ လိုက္၍ အက်ိဳးေပးသည္။
(ကာလ ဂတိ ဥပဓိ ပေယာဂ အေၾကာင္းကို ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ၌ အက်ယ္ျပခဲ့ျပီ)။

(အက်ိဳးေပးမည့္ကံ ေပၚလာပံု)
သတၱ၀ါတေယာက္၏ ခႏၶာအစဥ္၌ ဤဘ၀၊ ေရွးဘ၀တို႔၀ယ္ ျပဳခဲ့သမွ်ေသာ ကုသိုလ္ျဖစ္ေစ၊ အကုသိုလ္ျဖစ္ေစ ကမၼသတၱိအမ်ားအျပားပါရွိ၏။ ေသခါနီးေသာအခါ၀ယ္ အက်ိဳးေပးခြင့္သာေသာကံသည္ (သို႔မဟုတ္ ထိုကံျပဳစဥ္က ပါ၀င္ခဲ့ေသာ အရာ၀တၳဳသည္) အိပ္မက္မက္သကဲ့သို႔ စိတ္အစဥ္မွာ ေပၚထင္လာ၏။ ယခု ေလာေလာဆယ္ ျပဳေနရသကဲ့သို႔ ျဖစ္၏။ ထိုကဲ့သို႔ စိတ္ထဲ၌ ထင္ေနခိုက္၀ယ္ စုတိစိတ္က်၍ ေနာက္ဘ၀ ပဋိသေႏၶစိတ္ အသစ္တဆက္တည္း ျဖစ္၏။ ထိုပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ထိုေသခါ နီး၌ထင္ေသာ ကံေၾကာင့္ ျဖစ္ရေသာ အက်ိဳးပင္တည္း။

တခ်ိဳ႔၌ကား ေသခါနီး၀ယ္ ေနာက္ဘ၀၌ ေတြ႔ႀကံဳရေတာ့မည့္ အာရံုမ်ား စိတ္အစဥ္မွာ ထင္ေပၚလာ၏။ ထိုသို႔ထင္လာေသာအခါ အကုသိုလ္ကံ အက်ိဳးေပးခြင့္သာ၍ ငရဲအာရံုမ်ား ထင္လာသူမွာ ေသခါနီး၌ အလြန္ေၾကာက္ရြံ႔ေသာမ်က္ႏွာျဖင့္ ဆူပူျမည္တမ္း၍ ေနတတ္၏။ ကုသိုလ္ကံအက်ိဳးေပးခြင့္သာ၍ ေကာင္းေသာဘ၀မွ ေကာင္းေသာအာရံုမ်ား ထင္လာသူမွာ ၾကည္လင္ေသာမ်က္ႏွာျဖင့္ ျပံဳးရႊင္ေသာ အမူအရာကို ျပတတ္ေလသည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ယခုဘ၀၌ အေတာ္ၾကာေသာကာလကျဖစ္ေစ၊ ေရွးေရွးဘ၀တို႔ကျဖစ္ေစ ျပဳခဲ့ေသာ ကံပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း အက်ိဳးေပးခါနီး၌ အသစ္ျပဳရသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆိုင္ရာ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳး ဘ၀အသစ္တမ်ိဳးကို ျဖစ္ေစႏိုင္ၾကေပသည္။

( ပ၀တၱိအက်ိဳး )
ပဋိသေႏၶစိတ္ျဖစ္ျပီးေနာက္ တဘ၀လံုး ကာလကို ပ၀တၱိအခါဟု ေခၚ၏။ ပဋိသေႏၶအသစ္ကို ျဖစ္ေစျပီးေနာက္ ထိုကံျဖစ္ေစ၊ အျခားကံျဖစ္ေစ၊ ေရာက္ရာဘ၀၌ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို ေပးႏိုင္ၾက၏။ ထိုသို႔ေပးရာ၌ ဂတိဟုေခၚအပ္ေသာ ဘ၀၊ မိမိျဖစ္ရာ အခ်ိန္ကာလ၊ ရုပ္အဆင္းဟူေသာ ဥပဓိ၊ ျပဳလုပ္ေျပာဆိုအပ္ေသာ ပေယာဂတို႔ကိုလိုက္၍ ထိုက္သလို အက်ိဳးေပးၾကသည္။ ဂတိစသည္ မေကာင္းလွ်င္ အကုသိုလ္ကံတို႔ အက်ိဳးေပးခြင့္ရၾက၏။ ဤသို႔ စသည္ျဖင့္ သိဖြယ္ေတြမွာ အလြန္က်ယ္၀န္းမ်ားျပားေသာေၾကာင့္ ခ်န္ထားရပါေတာ့မည္။ လိုရင္းအခ်ဳပ္မွာ-ကုသိုလ္ရွင္၏ ေစတနာေပၚမွာမူတည္၍ (ေစတနာထက္လွ်င္ ထက္သလို၊ ေစတနာည႔ံလွ်င္ ညံ႔သလို) အက်ိဳးေပးသည္-ဟု ဆိုလိုပါသည္။

( လွဴဖြယ္၀တၳဳ၏ တန္ဖိုး)
ေစတနာက အက်ိဳးေပးရာ၌ လွဴဖြယ္၀တၳဳသည္ (ေစတနာ၏အာရံုအျဖစ္ျဖင့္) အေထာက္အကူျပဳ၏။ မိမိ၏ေစတနာကို မိမိစဥ္းစားလွ်င္ ညံ႔ေသာလွဴဖြယ္၀တၳဳကို ၾကည့္ရေသာအခါ ၀မ္းသာအားရ မရွိေၾကာင္း၊ ေကာင္းေသာ လွဴဖြယ္၀တၳဳကို ၾကည့္ရေသာအခါ ၀မ္းသာအားရ ရွိေၾကာင္း သိသာ၏။ ဒါနျပဳ႐ာ၌ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာျပဳရေသာ ဒါနေစတနာသည္ ထက္သန္ေသာ ေစတနာျဖစ္ရကား အက်ိဳးေပးေသာ အခါလည္း ထက္ထက္သန္းသန္း အက်ိဳးေပးလိမ့္မည္သာ။

(ဓမၼိယလဒၶအလွဴ)
(ဓမၼိယ-တရားႏွင့္ေလ်ာ္စြာ+လဒၶ-ရအပ္ေသာပစၥည္း) တရားသျဖင့္ ရွာေဖြ၍ရအပ္ေသာ ပစၥည္းဥစၥာကို ဓမၼိယလဒၶ-ပစၥည္းဟုေခၚ၏။ ထို၀တၳဳပစၥည္း၏ ဓမၼိယလဒၶပစၥည္းျဖစ္ဖို႔ရာလည္း အေရးႀကီးျပန္၏။ မတရား ရွာေဖြ၍ ရအပ္ေသာ (အဓမၼိယလဒၶ) ပစၥည္းအလွဴထက္ ဓမၼိယလဒၶပစၥည္းကို လွဴျခင္းက သာ၍ အက်ိဳးႀကီး၏။ ဤစကားကိုေထာက္၍ လွဴဖြယ္၀တၳဳက ေစတနာကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ေၾကာင္း သိသာေပသည္။

( ဇာတ္ေတာ္ )
အစိုးရသူ (မ်က္ႏွာႀကီးသူေပါင္း) တသိန္းသည္ သူတပါးကို ညႇဥ္းဆဲႏွိပ္စက္ မ်က္ရည္ထြက္ေအာင္ အခြန္ဘ႑ာ ပစၥည္းဥစၥာကို မတရားစုေဆာင္း၍ ကိုယ္စီကိုယ္င တသိန္းကုန္ေပးလွဴၾကသည္ဟု ဆိုၾကစို႔။ မတရားပစၥည္း ရွာေသာ ထိုလူေပါင္းတသိန္း၏ စုေဆာင္းထားေသာ ထိုအလွဴႀကီးသည္ တရားသျဖင့္ အသက္ေမြးသူ ဆင္းရဲသား လူတေယာက္၏ သာမန္ဒါနကိုေထာက္ေသာ္ ႏွစ္ရာ့ငါးဆယ္ေျခာက္စိတ္စိတ္၍ တစိတ္ေလာက္မွ် အဖိုးမတန္ပါ။

(အလွဴပြဲ၏ ႀကီးက်ယ္မႈ)
အလွဴဒါနျပဳ႐ာ၌ အလွဴပြဲ၏ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားမႈကလည္း ေစတနာထက္သန္ဖို႔ရန္ အေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္၏။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေအာင္ ဆင္ျပင္ရာ၌ ရည္ရြယ္ခ်က္ သန္႔ရွင္း-မသန္႔ရွင္းကိုကား စိစစ္ဖို႔ လိုပါေသးသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ သန္႔ရွင္းမွ ေစတနာကို အေထာက္အကူျပဳ၍ ရည္ရြယ္ခ်က္ မသန္႔ရွင္းလွ်င္ ဒါနေစတနာကိုပင္ အေႏွာက္အယွက္ ျပဳႏိုင္ပါေသး၏။
ရွင္းျပဦးမည္။
ေ၀ႆႏၲရာမင္းသည္ အလွဴရံုႀကီးမ်ားကို ၆-ဌာနေဆာက္လုပ္၍ တေန႔လွ်င္ ၆-သိန္းမွ် အကုန္ခံကာ ႀကီးက်ယ္ေသာ ဒါနကိုျပဳ၏။ ေရွးေရွးသူေတာ္ေကာင္းမ်ားလည္း ထိုကဲ့သို႔ျပဳၾက၏။ ထိုဒါနတို႔၏ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနား မႈသည္ ဂုဏ္ပကာသနအတြက္ မဟုတ္။ အခ်ီးမြမ္းခံလို၍လည္း မဟုတ္။ ဘ၀စည္းစိမ္ကို လိုလား၍လည္းမဟုတ္၊ ဆင္းရဲသူဆင္းရဲသား အမ်ားအျပားကို စားၾကေစလို၊ ေသာက္ၾကေစလိုေသာ ေမတၱာကရုဏာႏွင့္ စားေသာက္ၾကသည္ကို ၀မ္းေျမာက္ေသာ မုဒိတာအရင္းခံပါေသာ ႀကီးက်ယ္ျခင္းသာျဖစ္၏။ ထိုကဲ့သို႔ ႀကီးက်ယ္ ခမ္းနားမႈကား ဒါနေစတနာကို မ်ားစြာအေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္ပါသည္။

( အေထာက္အကူ မျပဳႏိုင္ေသာ ခမ္းနားမႈ )
သူတပါးႏွင့္ ျပိဳင္ဆိုင္လိုေသာ၊ အႏိုင္ယူလိုေသာ၊ အခ်ီးမြမ္းခံလိုေသာ၊ မိမိကို အလွဴရွင္ဟု ထင္ရွားျပလ်က္ ၀ါၾကြားလိုေသာ၊ ေနာက္ေနာက္ကာလ၌ ဘ၀စည္းစိမ္ကို ေတာင့္တေသာ အကုသိုလ္ တဏွာရာဂ မာနတို႔ကို အရင္းခံ၍ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေသာ၊ လွပထည္၀ါေသာ အလွဴမ႑ပ္ႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ျပီးလွ်င္ မပင့္လွ်င္ မေကာင္းေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ နာမည္ႀကီးပုဂၢိဳလ္မ်ားကို တင္ႀကိဳပင့္ေလွ်ာက္ကာ မ်က္ႏွာႀကီးတို႔ကိုသာဖိတ္၍ (သူတို႔အိမ္၌လည္း စားေလ့ရွိေသာ) စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္မ်ားကို ေကၽြးေမြးျခင္းမရွိ ဆင္းရဲသားမ်ားကိုကား လားလားမွ် အနားသို႔ မသီေစလိုျခင္း၊ ထိုေကၽြးေမြးခိုက္၌လည္း တီး၀ိုင္းမွ တျငိမ့္ျငိမ့္တီးကာ တဏွာရာဂျဖင့္ စားၾက ေသာက္ၾကျခင္း၊ အလွဴရွင္ကလည္း ႏႈတ္ဆက္ရ၊ ေလာကြတ္လုပ္ရႏွင့္ ဗ်ာပါရမ်ားေနရျခင္း၊ အလွဴပြဲ ျပီးခါနီးမွ ကပ်ာကယာ ေရစက္ခ်၍ လွဴဒါန္းရျခင္းတို႔ျဖင့္ ျခယ္လွယ္ထားေသာ ဒါန၏ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားျခင္း၌ သန္႔ရွင္းေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္နည္းပါးရကား အႏွစ္ပါေသာ ေစတနာေကာင္းကေလးကိုပင္ အေတာ္ေကာင္းေသာ ဉာဏ္စကၡဳမွန္ေျပာင္းျဖင့္ ရွာႏိုင္မွ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

( အပိုပစၥည္း၏ အသံုး၀င္မႈ )
အသံုးမက်၍ ပိုလွ်ံေနေသာ အလွဴပစၥည္းမ်ားကို လွဴျခင္းထက္ အသံုး၀င္ေသာ ပစၥည္းကို လွဴျခင္းက သာ၍ ေစတနာကို အေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္၏။
ရွင္းပါဦးမည္=အသံုးမ၀င္ဘဲ ပိုလွ်ံေနေသာ ပစၥည္းသည္ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္မွာ အက်ိဳးမမ်ားပါ။ အသံုး၀င္ေသာ ပစၥၫ္း (၀ိနည္းတရားေတာ္ႏွင့္လည္း ေလ်ာ္ေသာပစၥည္း)ကား အလွဴခံပုဂၢိဳလ္မွာ အက်ိဳးမ်ားပါသည္။ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္မွာ အက်ိဳးမ်ားေၾကာင္း သိရလွ်င္ အလွဴရွင္မွာလည္း ကုသိုလ္ေစတနာ ပို၍ ထက္သန္လာႏိုင္ ပါသည္။ (တပည့္ေတာ္တို႔သည္ အဘယ္ပုဂၢိဳလ္၌ လွဴရပါမည္နည္း-ဟု ေမးလာလွ်င္ သင္တို႔၏ အလွဴပစၥည္းကို အသံုး၀င္မည့္ေနရာ၊ ေက်ာင္း စသည္ျဖစ္လွ်င္ ပ်က္စီးေသာအခါ ျပင္ဆင္မည့္ေနရာ၊ ၾကာရွည္တည္တံ႔မည့္ ေနရာ၌ လွဴၾကေလာ့-ဟု ေျပာႏိုင္သည္။)
(၀ိနည္းပါဠိေတာ္၊ နိႆဂၢိယပါစိတ္၊ ပတၱ၀ဂ္ ဒသမသိကၡာပုဒ္)

မွတ္ခ်က္။ ။ ယခုအခါ မ်ားစြာေသာ အလွဴႀကီးတို႔၌ တေယာက္ကလွဴျပီးေသာ သကၤန္း၊ သပိတ္၊ ထီး၊ ဖိနပ္၊ ခုတင္၊ ျခင္ေထာင္ စသည္ကို ထပ္၍လွဴၾက၏။ ကထိန္မ်ား၌လည္း ထိုပစၥည္းမ်ားအျပင္ နာရီ၊ ေကာ္ေဇာ၊ လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီး၊ စေသာ ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ ပစၥည္းမ်ားကို (ျပင္ဆင္၍လွေအာင္) လွဴၾက၏။ ထိုအလွဴႀကီးမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားသို႔ အခြန္ဆက္ရေသာ ကုန္က်စရိတ္ေတြ မနည္းလွေခ်။ ေက်ာင္းေရာက္ေသာအခါ၌လည္း ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္ကို အေထာက္အကူ မျပဳႏိုင္ရံုသာမက ေ၀ငွစရာ တပည့္ပရိသတ္မရွိေသာေက်ာင္းမွာ သိမ္းဆည္း ရေသာအလုပ္တာ၀န္သာ ပိုလာ၏။ တခ်ိဳ႔ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ထိုပစၥည္းမ်ားကို မအပ္ဆံုးေသာ ေငြအျဖစ္ ေရာက္ေအာင္ စီမံၾက၏။ ထိုကဲ့သို႔ျဖစ္ပံုကို စဥ္းစားကာ အလွဴဒါနႏွင့္စပ္၍ မွတ္ဖြယ္မ်ားကို အနာဂတ္ သာသနာေရးက်မ္း၌လည္း ျပခဲ့ျပီးပါျပီ။